مفاهیم: شاخص توسعه انسانی چیست؟

هدف اصلی ایجاد شاخص توسعه انسانی، برگرداندن انسان واقعی به صحنه بود.

بر خلاف معیارهای گذشته که شاخص‌هایی از فرایندها و ابزار توسعه را معیار ارزیابی وضعیت توسعة جوامع بشری قرار می‌داده‌اند، اهداف این شاخص بسیار بدیهی و‌ دور از دسترس هستند؛ فراتر رفتن از درآمد و مادیات برای ارزیابی رضایت از زندگی در طولانی مدت برای افراد جوامع مختلف، توجه به توسعة انسان، برای انسان و به‌ وسیلة انسان و تاکید بر این‌که هدف واقعی برنامه‌های توسعه در نهایت باید ایجاد شرایطی برای زندگی سالم، خلاقانه و شاد برای انسان‌ها باشد.

در واقع گزارش شاخص‌های توسعه انسانی، این سؤال را مطرح می‌کند که چگونه شاخص‌های رشد اقتصادی در نهایت موفق می‌شوند‌- یا نمی‌شوند- که رشد و درآمد را به زبان رفاه بشر ترجمه کنند – یا نکنند.

جالب است بدانید بنیانگذار این شاخص، اقتصاددانی پاکستانی به نام محبوب‌الحق بوده است و با استفاده از مفاهیم و روش‌های تعریف شده توسط آمارتیا سن، استاد هندی دانشگاه هاروارد و برندة جایزة نوبل در اقتصاد و با بودجه سازمان ملل متحد اجرا می‌شود( قابل توجه آنها که می‌گویند این غربی‌ها شاخص‌ها را طوری طراحی می‌کنند که آمارهای ما را پایین‌تر نشان بدهد و آمارهای خودشان را بالاتر!) در کل چنین شاخص هایی برای توسعه انسانی قابل تعریف هستند و رتبه ها بر اساس این داده ها تنظیم می شوند:

شاخص فقر درآمدی و انسانی؛ روندهای جمعیتی؛ تعهد به سلامت ؛آب و فاضلاب و وضعیت تغذیه؛ نابرابری در سلامت کودکان؛ بحران‌ها و مخاطرات مربوط به سلامت؛ حداقل حیات؛ تعهد به آموزش ؛ مخارج عمومی؛ سواد و ثبت نام در مدارس؛ پخش و تولید تکنولوژی؛ کارایی اقتصادی؛ نابرابری در درآمد و مخارج؛ ساختار مبادلات بین‌المللی؛‌ جریان کمک‌های بین‌المللی؛ انرژی و محیط زیست؛ انتشار دی‌ اکسید کربن؛‌ وضعیت پیوستن به معاهدات بین‌المللی در مورد محیط زیست؛ مهاجرت؛‌ جرم و جنایت و نظام قضایی؛ نابرابری‌های جنسیتی در آموزش؛‌ نابرابری جنسیتی در فعالیت‌های اقتصادی؛ جنسیت، کار و تخصیص زمانی؛ مشارکت سیاسی زنان؛ وضعیت پیوستن به معاهدات بین‌المللی مربوط به حقوق بشر؛‌ وضعیت پیوستن به معاهدات بین‌المللی مربوط به حقوق کارگران.

فهرست 100 کشور برتر در توسعه انسانی

1 ایسلند	21 هنگ کنگ	41 بحرین	61 عربستان سعودی	81 چین
2 نروژ	22 آلمان	42 اسلوواکی	62 پاناما	82 گرنادا
3 استرالیا	23 رژیم اشغالگر قدس	43 لیتوانی	63 مالزی	83 ارمنستان
4 کانادا	24 یونان	44 استونی	64 بلاروس	84 ترکیه
5 ایرلند	25 سنگاپور	45 لاتویا	65 ماریتیوس	85 سورینام
6 سوئد	26 کره	46 اروگوئه	66 بوسنی و هرزگووین	86 اردن
7 سوئیس	27 اسلوونی	47 کرواسی	67 جمهوری روسیه	87 پرو
8 ژاپن	28 قبرس	48 کاستاریکا	68 آلبانی	88 لبنان
9 هلند	29 پرتغال	49 باهاما	69 مقدونیه	89 اکوادور
10 فرانسه	30 برونئی	50 سیشل	70 برزیل	90 فیلیپین
11 فنلاند	31 باربادوس	51 کوبا	71 دومینیک	91 تونس
12 آمریکا	32 جمهوری چک	52 مکزیک	72 سنت لوسیا	92 سنت وینسنت
13 اسپانیا	33 کویت	53 بلغارستان	73 قزاقستان	93 فیجی
14 دانمارک	34 مالت	54 سنت کیت	74 ونزوئلا	94 ایران
15 اتریش	35 قطر	55 تونگا	75 کلمبیا	95 پاراگوئه
16 انگلستان	36 مجارستان	56 لیبی	76 اکراین	96 گرجستان
17 بلژیک	37 لهستان	57 آنتیگوا	77 ساموا	97 گویانا
18 لکزامبورگ	38 آرژانتین	58 عمان	78 تایلند	98 آذربایجان
19 نیوزیلند	39 امارات متحده عربی	59 ترینیداد و توباگو	79 جمهوری دومینیکن	99 سریلانکا
20 ایتالیا	40 شیلی	60 رمانی	80 بلیز	100 مالدیو